Month: Սեպտեմբերի 2022

Վարժ.84

Արտահայտի՝ր.

Ա) գրամներով

5կգ=5000գ

7կգ 250գ=512

5ց=500000

5ց 12կգ 60գ=500000

Բ) ցենտներներով

5տ=50ց

12տ 7ց=127ց

Գ) կիլոգրամներով

12տ=12000կգ

22տ 5ց=22500կգ

25տ 7կգ=25007կգ

4տ 5ց 62կգ=4562

Խնդիր.85

Կազմի՝ր արտահայտություն և լուծի՝ր խնդիրը:

Բ) Անին գնեց 7 միատեսակ տուփ կարագ: Այդ կարագից 540 գ նա օգտ

ագործեց գաթա պատրաստելու համար, իսկ մնացած 860գ-ը պահեց սառնարանում: Որքա՞ն էր մեկ տուփ կարագի զանգվածքը:

Լուծում.

860+540=1400

1400:7=200

Պատասխան. 200գ

Солнце и Луна

Солнце  и Луна долго спорили. Солнце сказало, что листья на деревьях зелёные.

— Нет, — сказала Луна, — они серебряные. Люди на Земле всё время спят. А Солнце ответило: «Нет, люди на Земле всё время двигаются».

— Но тогда почему на Земле всегда тихо? — спросила Луна.

— Кто тебе это сказал? — удивилось Солнце. — На Земле всегда шумно. Они продолжали спорить.

— Я не могу понять, почему ты видишь зелёные листья, а я серебряные, — сказала Луна. Этот разговор услышал Ветер.

— О чём вы спорите? Я вижу Землю и днём и ночью. Днём, когда светит Солнце, люди работают и на Земле шумно. А ночью, когда светит Луна, на Земле тихо и люди спят.

Луна захотела посмотреть, что делают люди на Земле днём. Она решила появляться раньше, когда на небе ещё светит Солнце. Теперь она знает, какая Земля днём. А вот Солнце не может увидеть Землю ночью. Когда появляется Солнце, начинается день.

Вопросы к тексту:

1. Почему Солнце сказало, что листья на деревьях зелёные?

Когда появляется Солнце, начинается день, а днем листья на деревьях зелёные.

2. Почему Луна сказала, что листья серебряные?

Когда светит Луна, на Земле ночь. А ночью листья серебряные.

3. Почему Луна сказала, что на Земле всегда тихо?

Потому что ночью люди спят.

4. Почему Солнце не согласилось с Луной и сказало, что на Земле всегда шумно?

Потому что когда Солнце светит, люди начинают работать.

5. Кто услышал спор Солнца и Луны?

Спор Солнце и Луны услышал Ветер.

6. Что сказал Ветер Солнцу и Луне?

Ветер сказал Солнцу и Луне, что он видит землю и днём и ночью. Днём, когда светит Солнце, люди работают и на Земле шумно. А ночью, когда светит Луна, на Земле тихо и люди спят.

7. Чего захотелось Луне?

8. Что она решила сделать?

Վարժ.81

Հաշվի՝ր

Ա)2324×72=167328

6540×840=5493600

Բ)8452×62=524024

1180×340=401200

Գ)2500×160=125000

1200×320=60000

Վարժ.82

Հաշվ՝ր արտահայտության արժեքը, եթե a=3400:

Ա)2458x(a-3339)=149938                             Բ)5642x(a-3352)=270816

1.3400-3339=61                                              1.3400-3352=48

2.2458×61=149938                                          5642×48=270816

1647x(a-3400)=0                                           9999:(a-3399)=9999

1.3400-3400=0                                              3400-3399=1

2.1647×0=0                                                      9999:1=9999

Վարժ.83

Դի՝ր փակագծեր այնպես, որ հավասարությունը դառնա ճշմարիտ:

Ա) 610+300-120-20=810

 610+300-(120-20)=810

61-300-100:20=600

61-(300-100):20=600

Բ) 600-600-500×5=100

600-(600-500)x5=100

600-300-500:5=400

600-300-(500:5)=400

Սևուկ ամպեր վար եկան
Օրան, օրան,
Սարի վրա շար եկան։
Ծագեց առավոտ
Պաղեց, սառավ օդ։

Գոռաց երկինք, բուք արավ,
Հևաց, հևաց.
Ծերուկ երկիր սուգ արավ։
Ճաքեց հեռուն ամպ,
Երկիր դողաց-բա՛մբ։

Բողբոջ արև շող կապեց,
Դողաց, սողաց,
Արյուն-ամպից քող կապեց։
Վառեց լեռան լանջ,
Լեռան ցավատանջ։

Տեղաց անձրև մաղ տալով,
Մարմանդ-մարմանդ,
Հոգնած տերև շաղ տալով։

Առաջադրանքներ

1)

2. Բացատրիր արտահայտությունները

վար եկան — վերևից իջնել

շար եկան — շարվեցին

մաղ տալ — մաղել

շաղ տալ -շաղել

քող կապել —

3. Փորձիր քո բառերով պատմել բանաստեղծությունը։

4 . Գրի՛ր տրված բառերի հականիշները:

վար- վեր, տակ

պաղել-ջերմ-տաք

հեռու- մոտիկ

վառել-մարել-հանգցնել

5. Դուրս գրիր բանաստեղծության այն տողերը, որոնց մեջ գույն կա։

Սևուկ ամպեր վար եկան

Արյուն-ամպից քող կապեց

Լրացուցիչ առաջադրանքներ

Երկրագունդն, ըստ ներքին կառուցվածքի, բաժանվում է երեք հիմնական մասերի։ Կենտրոնում միջուկն է, նրանից վերև՝ միջնապատյանը, ապա՝ երկրակեղևը:
Միջուկը կազմված է երկու շերտից՝ ներքին և արտաքին: Ներքին շերտի ջերմաստիճանը հասնում է 6300°C-ի, արտաքինը՝ 6100: Միջուկից դեպի երկրակեղև ջերմաստիճանը նվազում է: Ներքին միջուկը պինդ վիճակում է, արտաքինը՝ կիսահեղուկ: Միջուկը կազմված է հիմնականում երկաթից և նիկելից:
Քարոլորտ են անվանում Երկրի պինդ միասնական թաղանթը, որը կազմված է երկրակեղևից և միջնապատյանի վերին մասից:
Միջնապատյանը զբաղեցնում է Երկրի ծավալի մոտավորապես 4/5 մասը: Չնայած միջնապատյանի ջերմաստիճանը բավականին բարձր է՝ մինչև 2900 °C, սակայն բարձր ճնշման պատճառով այն հիմնականում պինդ վիճակում է: Նրա վերին մասում փափկավուն շերտն է, որտեղ նյութերը կիսահալված, հրահեղուկ վիճակում են:
Երկրակեղևի հաստությունը ցամաքում կազմում է 30-80 կմ, իսկ օվկիանոսների հատակին՝ 5-10 կմ: Այն կազմում է Երկրի ծավալի 1/100 մասը:
Երկրակեղևը կազմված է կարծր և փխրուն ապարներից: Կարծր ապարներ են, օրինակ՝ քարերը, քարածուխը, քարաղը, փխրուն ապարներից են կավը, ավազը, տորֆը:
Ժողովրդական տնտեսության մեջ օգտագործվող ապարները կամ հանքանյութերն անվանում են նաև օգտակար հանածոներ են:
Օգտակար հանածոներից են, օրինակ՝ նավթը, քարածուխը, տորֆը, բնական գազը: Դրանք վառելանյութեր են:
Կարևոր օգտակար հանածոներ են նաև մետաղները։
Ապարներում կան նաև այնպիսի հանքանյութեր, որոնք իրենց բացառիկ գեղեցկության և եզակիության շնորհիվ համարվում են թանկարժեք քարեր: Այդպիսիք են, օրինակ՝ ալմաստը, սուտակը, զմրուխտը:
Բնության ամենակարևոր պաշարներից է նաև հողը: Հողի կազմության մեջ գերակշռում են քայքայված լեռնային ապարների մասնիկները և հումուսը (բնահող): Վերջինս առաջանում է հարյուրամյակների ընթացքում կենդանական ու բուսական մնացորդների քայքայումից: Հողային շերտով ծածկված է Երկրի ցամաքային մակերևույթի գրեթե 9/10 մասը:
Երկրակեղևը և միջնապատյանի վերին մասը միասին կազմում են քարոլորտը: Այն Երկրի բաղադրիչներից է:
Օվկիանոսներն ու ծովերը, լճերը, գետերը, աղբյուրները, արհեստական ջրամբարներն ու ստորերկրյա ջրերը կազմում են Երկրի ջրային բաղադրիչը՝ ջրոլորտը:
Երկրի օդային բաղադրիչն անվանում են մթնոլորտ:
Կենդանի օրգանիզմներն իրենց միջավայրով հանդերձ կազմում են կենսոլորտը: Ինչպես տեսաք, Երկրի կառուցվածքի բաղադրիչներ են քարոլորտը, ջրոլորտը, մթնոլորտը, կենսոլորտը:
Հնուց ի վեր մարդիկ ձգտել են իմանալու, թե ինչ կա մեր մոլորակի ընդերքում: Այդ նպատակով դիմել են ուսումնասիրման տարբեր եղանակների: Օրինակ՝ Երկրի ընդերքը հետազոտել են խոր հորատանցքեր փորելու միջոցով: Երկրի ընդերքի մասին տեղեկություններ ստացել են նաև բնական երևույթների ուսումնասիրության ընթացքում: Օրինակ՝ հրաբուխների ժայթքումները և տաք աղբյուրների գոյությունը հիմք են տվել եզրակացնելու, որ Երկրի խորքում նյութերը տաք և հալված վիճակում են:

1.Ի՞նչ շերտերից է կազմված Երկիրը: Երկրակեղև-Միջնապատյան-Արտաքին միջուկ-Ներքին միջուկ
2. Ի՞նչ է քարոլորտը: Քարոլորտ են անվանում Երկրի պինդ միասնական թաղանթը, որը կազմված է երկրակեղևից և միջնապատյանի վերին մասից:
3. Ինչպիսի՞ կարծր ապարներ կան: Կարծր ապարներ են, օրինակ՝ քարերը, քարածուխը, քարաղը, փխրուն ապարներից են կավը, ավազը, տորֆը:

1. Is your family big or small? My family is big. I have father, mother, two brothers, grendmother and little sister.
2. Is your house big or small? Describe your room. My house is big. We have a living room, a kitchen, a bathroom and 4 rooms. My room is small. There is a bed, chair, desk, wordrob and picture on the wall.
3. When do you get up in the morning? I get up at seven o`clock. I wash my hands and face. I dress and go to school.
4. What do you have for breakfast? I have tea and bread for breakfast.
5. What subjects do you study at school? I study English, Russian, Mathematics, Armenian.
6. Can you name the days of the week? Monday, Tuesday, Wednesday, Thursday, Friday, Saturday, Sunday
7. What sport do you like? I like swim and tennis.
8. Have you got a pet? Tell about your pet. I like dolphin, dolphin color is blue.Dolphin is very nice.
9. What do you usually do in the evening? I usually play my music instrument in the evening. I can play cello,piano, flute.
10. Do you like weekends? What do you do at weekends? I like weekends, we wach Tv, go to the cinema and concerts.

Բաղը քաղինք

Բաղը քաղինք, խաղողը տարանք,

Չարազը, չարազը,

Ճառթեք, տըղներ, մաճառ խըմենք,

Ավազը, ավազը:

Խաղողը ճառթենք, կարմիր շիրան

Չըռչըռա, չըռչըռա,

Լըցնենք կարասն, էփի, թափի,

Վըռվըռա, վըռվըռա:

Դե՛, Ճառթի, հա՛, դե՛. Ճառթի, հա՛,

Կըրընկի, կըրընկի,

Չըփչըփացրու, ֆըռռա — խաղա

Տըրընգի, տըրընգի:

Խաղողը ճառթի, շիրան հանենք,

Ճըփճըփա, ճըփճըփա,

Մաճառ խմենք ու խաղ կանչենք,

Զըրընգա, զըրընգա:

Լանջի հողին

Լանջի հողին, հեփ, հոփ, հեփ, հոփ,

Հացն ա կողին, հեփ, հոփ, հեփ, հոփ,

Ուտեմ համեմ, հեփ, հոփ, հեփ, հոփ,

Ցորեն ծամեմ, հեփ, հոփ, հեփ, հոփ,

Լուսնակ գիշեր, հեփ, հոփ, հեփ, հոփ,

Տափակ կըտեր, հեփ, հոփ, հեփ, հոփ,

Աննա խանում, հեփ, հոփ, հեփ, հոփ,

Քունդ ա տանում, հեփ, հոփ, հեփ, հոփ:

Էսօր ուրբաթ է 

Էսօր ուրբաթ է պաս է.

Դէ՜, հէ՜, զը՛նգը, զընգը, դէ՜, հէ՜, ջան,

Սըրտիկ արծաթէ թաս է։

Դէ՜, հէ՜, զը՛նգը, զը՛նգը, դէ՜, հէ՜, ջ՜ան:

Սըրտիկ մալուլ մի մընա—

Աշխարհ մարդու չի՛ մնա։

Աշունն եկաւ ցօղալէն,

Ծառի թըփեր դողալէն.

Սըրտի՛կ, մալուլ մի՛ մընա,—

Աշխարհ մարդու չի՛ մընա։

Կըռունկ կանչեց սարերուն,

Ղարիբ տըղէն երերուն,

Սըրտի՛կ, մալուլ մի՛ մընա,—

Աշխարհ մարդու չի մնա։

Կռունկ, հոպ տուր ու թռի,

Կռունկ, ծափ տուր ու թռի:

1.Կռունկն ընկավ կալերը,

Կռունկ, հոպ տուր ու թռի,

Կտրավ չուխուս թելերը,

Կռունկ, ծափ տուր ու թռի:

Կամաց քշեք սելերը,

Կռունկ, հոպ տուր ու թռի,

Կապեմ չուխուս թելերը,

Կռունկ, ծափ տուր ու թռի:

Կրկներգ

Կռունկ, հոպ տուր ու թռի,

Կռունկ, ծափ տուր ու թռի:

2.Ա՜յ տղա, պարի մեջը,

Կռունկ, հոպ տուր ու թռի,

Ես եմ քո խաղի մեջը,

Կռունկ, ծափ տուր ու թռի:

Սարեն ես գամ, ձորեն՝ դու,

Կռունկ, հոպ տուր ու թռի,

Պագըմ ես տամ, էրկուս՝ դու,

Կռունկ, ծափ տուր ու թռի:

Կրկներգ 2 անգամ

Կռունկ, հոպ տուր ու թռի,

Կռունկ, ծափ տուր ու թռի:

Ադեն մածուն մերել է

Ադեն մածուն մերել է, փեսի փայը պահել է,

Ադեն մածուն մերել է, փեսի փայը պահել է,

Անտեր մնա չալ կատուն, կերավ փեսի փայ մածուն,

Անտեր մնա չալ կատուն, կերավ փեսի փայ մածուն,

Թավեն ծակ է՝ յեղ չկա, փեսեն էկավ՝ տեղ չկա,

Թավեն ծակ է՝ յեղ չկա, փեսեն էկավ՝ տեղ չկա,

Փեսին շատ երես միք տա, փեսին էյթիբար չկա,

Փեսին շատ երես միք տա, փեսին էյթիբար չկա:

Հարի, հարի, խնոցի

Հարի, հարի, խնոցի,

Մեջդ բարի, խնոցի,

Ունկդ բարակ, խնոցի,

Մեջդ կարագ, խնոցի:

Փլավ կեփեմ՝ եղ չըկա,

Փեսեն էկավ՝ տեղ չկա,

Հարի, հարի, խնոցի,

Մեջդ բարի, խնոցի:

Հայկական հին զրույցը պատմում է, որ շատ տարիներ առաջ, Արտաշես Մեծը, որը Հայաստանին փառք, բարգավաճում ու լիություն էր նվիրել, հիմա հայրենիքից հեռու մահանում էր՝ թախիծը և հայրենիքի կարոտը սրտում: Լացով ու հառաչանքով նա հրաժեշտ էր տալիս իր հայրենի հողին ու չէր կարող պատկերացնել, թե ինչ ապագա է նրան սպասում: Եվ մարդիկ, իմանալով նրա մահվան մասին, իրենց մազերն էին պոկում գլխներից ու դառը հեկեկում էին մայրաքաղաքի պատերի տակ: Միայն Արտաշեսի զավակը՝ արքայազն Արտավազդը, ոչ մի կաթիլ արցունք չթափեց: Նա միայն քմծիծաղ տվեց ու դժգոհությամբ բացականչեց.

— Նա հեռանում է մեզնից, ոնց որ թե ամբողջ երկիրն է իր հետ տանում՜: Ինձ էլ մնում է փլատակների վրա թագավորեմ:

Մահացող արքան լսեց այդ խոսքերը ու օրհնանքի տեղը նրան անեծքներ ուղարկեց:

— Անիծում եմ, որ Արարատի մութ քարայրի պատերը փուլ գան քո գլխին որսի ժամանակ, անիծում եմ, որ այլևս արևի լույսը չտեսնես:

Թագակալելուց հետո Արտավազդը վտարեց երկրի սահմաններից դուրս իր բոլոր եղբայրներին ու քույրերին, և միաժամանակ փոխելով բարի ու առաքինի մարդկանց անգութ ու դաժան մարդկանցով: Երկիրը ցնցվեց նոր տիրակալի անարդարություններից: Եվ մի անգամ Արտավազդը պատրաստվեց որսի գնալ: Քարայրի վրայով կամուրջը անցնելուց հետո նրա ձին հանկարծ սայթաքեց, ընկավ անդունդը ու ձիավորի հետ միասին անհետացավ հավերժ: Անցան տարիներ ու հաջորդ թագավորը՝ Տիգրանը, իմացավ գիտուն մարդկանցից, որ անիրավ Արտավազդը երկաթյա շղթաները ձերքերին բանտարկված է լեռան խորը քարայրներից մեկում:

Արդեն երկու հազար տարի է, որ նա փորձում է ազատվել իր շղթաներից: Կատաղի շները կրծում են այդ շղթաները, որոնք օրեցօր թուլանում են: Քայց այն րոպեին, որ շղթաները պիտի հողին ընկնեն, գալիս են դարբինները, շներին դուրս են քշում ու նորից են ամրացնում բարակած երկաթները Արտավազդի ձեռքերի վրա:

Ասում են, որ եթե հանկարծ Արտավազդը ազատվի իր շղթաներից ու դուրս գա իր բանտից, ամբողջ աշխարհում կտիրեն չարը ու անարդարույունը: Միայն դարբիններն են իրենց աշխատանքով պահում աշխարհը ինքնաքանդումից:

Երաժշտությունը իմ կյանքում

Ես շատ եմ սիրում երաժշտությունը: Ինձ թվում է չկա այնպիսի մարդ, որ չսիրի երաժշտութնունը: Ես չեմ պատկերացնոմ ինձ առանց երաժշտության:

Ես էլ եմ ուզում եմ երաժիշտ դառնալ:

Ես նվագում եմ թավջութակ, ֆլեյտա և դաշնամուր: